De kracht van een briljante mislukking

Eind maart woonde ik een inspirerende bijeenkomst bij van Paul Iske, de oprichter van het Instituut voor Briljante Mislukkingen. Zijn boodschap bleef me bij: “Falen is niet het tegenovergestelde van succes, maar een stap ernaartoe.” Dat zette me aan het denken. 

Zeker voor ondernemers is falen vaak een taboe. Maar wat als we het anders bekijken? Wat als we mislukkingen gaan zien als waardevolle leermomenten?

Falen als katalysator voor groei
Paul Iske vertelde over innovaties die het niet gered hebben. Niet omdat ze slecht waren, maar omdat de omstandigheden niet meewerkten, de markt er nog niet klaar voor was of er net één cruciaal inzicht ontbrak. En juist dat inzicht, dat leren van wat niet werkt, is goud waard. Succesvolle ondernemers beseffen dat je niet altijd direct goed kunt mikken. Soms schiet je mis, maar als je blijft schieten, kom je steeds dichter bij de roos.

Toch heerst er binnen veel bedrijven een diepe angst voor falen. Logisch. De druk om het opgebouwde bedrijf in stand te houden is groot. Je wilt je medewerkers, je klanten en stakeholders niet teleurstellen. Maar wie koste wat het kost mislukkingen wil vermijden, vermijdt ook groei. Je kunt niet innoveren zonder risico te nemen, en waar risico is, is de kans op fouten. De vraag is niet hoe voorkomen we fouten, maar hoe zorgen we ervoor dat we ervan leren?

Echte groei begint bij een cultuur waarin falen niet wordt afgestraft, maar geanalyseerd. Waarin ondernemers en leiders zich afvragen: “Wat ging er mis? Wat kan ik hiervan leren? Hoe pas ik deze inzichten toe in mijn volgende stap?” In een familiebedrijf kan dit zelfs van generatie op generatie doorgegeven worden. Want wie bereid is om eerlijk naar wat niet werkte te kijken, geeft zijn opvolgers iets veel waardevollers mee dan alleen succes: de kunst om te leren.

Waarom falen begint bij opvoeden
En dat brengt me bij iets dat misschien nog fundamenteler is: opvoeding. We lijken in onze samenleving falen zoveel mogelijk te willen vermijden, vooral bij kinderen. We beschermen ze tegen alles: we zorgen ervoor dat ze niet vallen, we creëren veilige speelplekken, we laten ze niet te hoog klimmen, we zorgen ervoor dat ze niet teleurgesteld worden. Ook in het onderwijs zie je dat terug: kinderen leren vooral binnen de lijntjes te kleuren, goed te presteren en fouten te vermijden. Maar wat leren ze dan eigenlijk echt?

Juist door te vallen, leren kinderen hoe ze op moeten staan. Door iets niet meteen te kunnen, ontwikkelen ze doorzettingsvermogen. Door een tegenslag te ervaren, bouwen ze veerkracht op. Dat zijn precies de eigenschappen die je als mens nodig hebt om met uitdagingen om te gaan.

Dus misschien moeten we als ouders en opvoeders wat vaker op onze handen zitten. Niet meteen ingrijpen als iets mis dreigt te gaan. Kinderen de ruimte geven om te ontdekken, te experimenteren en ja, ook om fouten te maken. Want als we willen dat de volgende generatie sterke, zelfredzame mensen voortbrengt – of dat nu als ondernemer, werknemer of gewoon als individu is – dan moeten we ze leren dat falen geen ramp is, maar een kans.

Misschien moeten we het idee van falen dus herzien. Niet als een zwart gat waar we koste wat kost uit weg moeten blijven, maar als een onmisbare tussenstop op weg naar echte groei. In het ondernemerschap, in het leven en in de opvoeding.

BriMis.nl is een online leeromgeving van het Instituut voor Briljante Mislukkingen, opgericht door Paul Iske. Het helpt ondernemers en organisaties om patronen in falen te herkennen en hiervan te leren. Iske is hoogleraar Open Innovation & Business Venturing aan de Universiteit Maastricht en werkt als spreker en consultant op het gebied van innovatie, creativiteit en ondernemerschap. 

Persoonlijk beschouw ik hem als een echte aanrader en gun ik het iedereen om af en toe even op de handen te zitten. Wat gaat er mis en wat kan ik hiervan leren? 

Wat zou jij kunnen leren van je laatste briljante mislukking en hoe kan dat je volgende stap in de richting van succes versterken?
Want is het falen of een stap naar groei? 

– Jolanda Wicherson, Ondernemerscoach